In the media
Title
Date
Publication
Subject
Genre
Ingedikte verstilling
18/8/2007
Het Financieele Dagblad
exhibition 'The Suspended Moment'
review
In de wereld van druk-druk-druk zorgt de kunst uit de H+F Collectie voor tegenwicht. Museumbruiklenen van Neerlands bekendste hedendaagse mecenas worden getoond in Utrecht.

Karin Feenstra

Je zou denken dat het museumdirecteuren als muziek in de oren moet hebben geklonken: een schatrijke kunstverzamelaar die op zoek is naar een museum dat met hem wil samenwerken. Toch was Sjarel Ex in 1999 de enige Nederlandse museumdirecteur die op deze uitnodiging van kunstliefhebber, schrijver en journalist — kortom: dromer — Han Nefkens wilde ingaan. Zeker nadat bleek dat zij dezelfde voorkeuren hadden: Pipilotti Rist, Tony Oursler en Bernard Frize. Nu, acht jaar later, heeft het Utrechts Centraal Museum behalve videoinstallaties en schilderijen van de eerder genoemde kunstenaars ook een videowerk van Bill Viola in bruikleen. Sinds 2006 koopt Nefkens jaarlijks één of meerdere collectiestukken aan van Viktor & Rolf en van Hussein Chalayan, werk dat net als dat van Viola, Frize en Oursler goed bij de museumcollectie past. Inmiddels werkt Nefkens ook samen met Museum Boymans Van Beuningen, waar Ex in 2004 naartoe verhuisde en ging hij in zee met Huis Marseille en Stichting De Pont. Maar ook in het buitenland ontplooit hij dit soort initiatieven. Het museum in Reykjavik en het Folkwang Museum in Essen krijgen kunst van hem.

Dit jaar besloot Nefkens samen met de Belgische Hilde Teerlinck, directrice van het Frac Nord-Pas-de-Calais, Dunkerque, voor het eerst een deel van zijn vierhonderd werken tellende H+F-collectie — genoemd naar Han en zijn geliefde Felipe — aan het publiek te tonen. Sinds mei is de tentoonstelling The Suspended Moment via Parijs, Vigo, Hasselt en Altkirch onderweg naar Utrecht. De rode draad door de presentatie is het willen bieden van tegenwicht aan de hectiek waar de hedendaagse mens tegen wil en dank onder gebukt gaat. De H+F-collectie gaf hier volgens de Vlaamse alle aanleiding toe.

De tentoonstelling zoals die deze maand in Utrecht wordt getoond, wijkt echter op tal van punten af van de oorspronkelijke. Zo’n twintig werken zijn overgebleven van de oorspronkelijke 71, waarbij acht kunstenaars afvielen en plaats maakten voor kunstwerken uit de Utrechtse bruiklenen. Zo sneuvelden het werk van Roni Horn en de serie kleurige bivaktentjes tegen een besneeuwd landschap van de IJslandse Hrafnkell Sigurdsson — een sterke verwijzing naar het gevoel van isolement en eenzaamheid te midden van de immensiteit van het landschap.

Getracht is om bij de herschikking van de tentoonstelling met zo min mogelijk werken toch de kern van The Suspended Moment te raken. En dat is redelijk gelukt. Niet in het minst omdat voor deze ingedikte versie dan ook de ruimte is genomen, wat het enigszins beschouwende karakter van de werken ten goede komt. Ook heeft conservator Meta Knol steeds in iedere zaal werken van verschillende kunstenaars met elkaar gecombineerd zodat ze ieder afzonderlijk een eigen licht werpen op het onderwerp.

Verrassend is de tweede zaal met daarin Sam Taylor-Woods Sleep (2002), een kleurenprint van een slapende jongen die op prachtige manier verwijst naar Holbeins Christus liggend in het graf, samen met een schilderachtige, met de computer bewerkte landschapsfoto van Jörg Sasse. Ook in deze zaal aanwezig is Man of sorrows (2001), een kleurenvideo van Bill Viola die ook zo subtiel weet te parodiëren op religieuze werken uit de renaissance. Drie kunstenaars die door het tot in perfectie beheersen van de moderne media oude thema’s in een hedendaags jasje steken. Alle drie de werken even sereen, verstild en toch helemaal van deze tijd. Alsof er niets veranderd is, en tegelijkertijd alles.

Maar het gaat ook wel eens mis. Het samenvoegen van de negen lichtbakfoto’s van Jeff Walls Little children (1988), die hij fotografeerde bovenop het kinderpaviljoen van Dan Graham en Three part pavilion with Chinese Moon Gates van Dan Graham, ook uit de jaren tachtig, ligt jammer genoeg net een beetje teveel voor de hand om de geest te kunnen aanscherpen.

Behalve het werk van Bill Viola, heeft Meta Knol ook recenter in Utrecht verworven kunstwerken aan de presentatie toegevoegd. Zo is er in de voormalige kapel van het museum de videopresentatie van mechanische jurken van Hussein Chalayan. One Hundred Eleven vat 111 jaar modegeschiedenis samen in vijf jurken. Verfijnde elektronische techniek verandert bijvoorbeeld een jurk van 1895 naar een silhouet van 1900 om in een Charleston-jurk van de jaren twintig te eindigen. Een andere verandert van een jaren vijftig-jurk in een futuristische Courrèges-jurk uit de jaren zestig.

De ingrepen in het oorspronkelijke tentoonstellingsconcept wekken de schijn dat de presentatie in de kapel het enige deel van de H+F-collectie is waar museumdirecteur Pauline Terreehorst en conservator Meta Knol zich echt bij thuis voelen. Het overige lijkt — te oordelen naar de samenstelling en het terugbrengen van het aantal werken en kunstenaars — voor Utrechtse begrippen te zeer gefocust op verstilling en beschouwing. Die invalshoek ligt niet helemaal in de lijn van de Utrechtse collectie, die zich kenmerkt door aandacht voor scherpere en prikkelender hedendaagse kunst. Hoe prachtig de balletdanseres in Sam Taylor-Woods video-installatie Strings (2003) ook zweeft boven het kamerorkest dat Tsjaikovski speelt, en hoe plezierig het effect van de toegevoegde werken op het geheel van de expositie ook is — het is jammer dat de conservator het niet heeft aangedurfd om voor één keer uit haar dak te gaan en zichzelf en het publiek te verrassen.

De oorspronkelijke editie van The Suspended Moment zoomde kennelijk te uitgebreid en ongebreideld in op het spirituele achter de alledaagse werkelijkheid. De tentoonstelling bracht het verstilde moment, de verwondering over leven en dood kennelijk te onverbloemd naar voren. Maar in deze huidige, geconcentreerde vorm krijgt de bezoeker nauwelijks de kans om te dwalen door een wereld die zo haaks staat op de wereld buiten het museum. En dat is een gemiste kans. Want als er iets is dat deze hartstochtelijk bij elkaar gebrachte collectie duidelijk maakt, dan is het dat het rijke Westen deze verstilling op dit moment ontbeert.

© Het Financieele Dagblad






Ingedikte verstilling
 
 
ArtAids

The ArtAids foundation was set up in 2006 at Han Nefkens’ initiative. ArtAids fights AIDS with the power of art as its most important weapon. ArtAids invites leading artists to produce work that is inspired by AIDS and related problems. These works of art are used to raise the public’s consciousness and to encourage their involvement.

Fundació Han Nefkens

The Han Nefkens Foundation is a private non-profit organisation that was set up in Barcelona in 2009 with the aim of promoting the production of contemporary artworks. The mission is to stimulate artistic creation in Barcelona by offering international artists an opportunity to create artworks and interventions in the city, and to promote other fields of contemporary creation.

H+F

Han Nefkens started to collect art in 2000. The H+F Collection, named after himself and his partner Felipe, is in long-term loan to various museums in The Netherlands and abroad. Nowadays Han Nefkens is not only active as a collector but also as an initiator of international art projects, often in collaboration with museums and other art institutions.